Zdrav organizam proizvodi dovoljne količine probavnih enzima koji pomažu razgraditi makronutrijente na jednostavnije jedinice, no nekada se može javiti manjak takvih enzima koji je potrebno nadomjestiti suplementima
Nekada je razgovor o probavnim problemima bio nepristojan i neugodan, no danas sve otvorenije pričamo o ovakvim zdravstvenim problemima. Budući da se radi o smetnji s kojom se godišnje susreće oko pola milijuna stanovnika Hrvatske, nije ni čudno da je sve više ljudi u potrazi za rješenjima kako ih olakšati. Jedan od novijih rješenja su probavni enzimi u obliku suplemenata.
Koja je uloga probavnih enzima?
Probavni enzimi su proteini koji razgrađuju ugljikohidrate, masti i druge proteine u manje komponente koje kroz tanko crijevu ulaze u krvotok, objašnjava profesorica Deborah Cohen za Prevention. Dok gušterača proizvodi najviše probavnih enzima, oni se luče i u drugim dijelovima tijela, čak i usnoj šupljini. Upravo amilazom u usnoj šupljini započinje probava hrane, a kako prolazi kroz ostatak probavnog sustava, tako tijelo luči ostale potrebne enzime.
Postoji pet glavnih vrsta probavnih enzima koji su potrebni za pravilno funkcioniranje organizma:
- Amilaza - razgrađuje ugljikohidrate
- Laktaza - razgrađuje laktozu na jednostavne šećere glukozu i galaktozu
- Lipaza - razgrađuje masti odnosno lipide
- Proteaze - razgrađuju proteine
- Sukraza - razgrađuje šećer odnosno saharozu na glukozu i fruktozu.
Svi ovi enzimi osiguravaju normalno funkcioniranje organizma, no problem nastaje kada se poremeti njihova proizvodnja ili funkcija. Tada se preporučuje koristiti probavne enzime kao suplemente.
Kome su namijenjeni suplementi probavnih enzima?
Ako je vaše tijelo zdravo i nemate značajne probavne smetnje, nije potrebno uzimati suplemente probavnih enzima, objašnjava nutricionistica Morgan Denhard za Hopkins Medicine. Također, čak i ako imate probavne smetnje, enzimi nisu uvijek dobro rješenje jer možemo poslati tijelu signal da ne mora samo proizvoditi enzime te tako stvoriti suprotan učinak. Ipak, postoje ljudi kojima su probavni enzimi u obliku suplemenata potrebni.
Stanja poput kroničnog pankreatitisa, cistične fibroze, raka gušterače ili operacija na probavnom sustavu zahtijevaju dodatnu dozu probavnih enzima u obliku suplemenata jer ih tijelo ne može proizvesti samo. Ponekad se radi i o genetskim predispozicijama organizma da ne proizvodi dovoljno potrebnih enzima ili kao posljedica lijekova poput antibiotika.
Intolerancija na laktozu jedan je od najčešćih problema uzrokovanih nedostatkom probavnih enzima, točnije laktaze
Kako prepoznati nedostatak probavnih enzima?
Nedostatak probavnih enzima može dovesti do pothranjenosti ili gastrointestinalnih iritacija zbog nepotpune razgradnje hrane, a samim time i smanjene apsorpcije hranjivih tvari. Znakovi nedostatka probavnih enzima razlikuju se ovisno o enzimu koji nam nedostaje, no najčešće uključuju simptome kao što su:
- Bol u trbuhu
- Nadutost
- Proljev
- Vjetrovi
- Neobjašnjiv gubitak težine.
Ako prepoznate bilo koji od ovih simptoma, najbolje je da se savjetujete s liječnikom prije nego što posegnete za suplementima probavnih enzima.
Kako nadomjestiti nedostatak probavnih enzima?
Intolerancija na laktozu jedan je od najčešćih problema uzrokovanih nedostatkom probavnih enzima, točnije laktaze. Osobe koje ne mogu probaviti mlijeko mogu kravlje mlijeko zamijeniti biljnim napitcima, ali isto tako mogu uzeti enzim laktazu u obliku suplemenata. Takvi enzimi mogu se pronaći u ljekarnama i drogerijama bez liječničkog recepta, no nisu svi probavni enzimi dostupni bez preporuke liječnika.
Ako patite od problema sa gušteračom, liječnik vam može prepisati kombinaciju nekoliko različitih probavnih enzima, no mogući su i nedostaci samo pojedinog enzima. Probavni enzimi se koriste kao prah, tablete ili u tekućem obliku. Osim kao dodatak prehrani, neke probavne enzime možemo pronaći i u hrani popu ananasa ili papaje. Ipak, ne postoje dokazi koji bi ukazivali na to da hrana bogata probavnim enzimima pomažu probavi, objašnjava nutricionistica Denhard te dodaje kako će uravnotežena prehrana najbolje doprinijeti optimalnoj koncentraciji probavnih enzima kod zdrave osobe.
Svakako se prije uzimanja bilo kakvih suplemenata posavjetujte s liječnikom te nemojte svaku probavnu smetnju pripisati nedostatku probavnih enzima jer problem može biti nešto potpuno drugo.
